اگه توی سال‌های اخیر اخبار حوزه کریپتوکارنسی رو دنبال کرده باشین یا عرض دیجیتال خریده باشین، احتمالاً با فناوری بلاک چین(blockchain) آشنایی دارین. زمانی که در مورد بلاک چین تحقیق می‌کنین با سؤال‌های زیادی مثل بلاک چین چیست، کاربرد بلاک چین چیست، بلاک چین چه ویژگی‌هایی داره و فواید و مزایای بلاک چین چیست مواجه می‌شین. بلاک چین معمولاً با یه تعریف مبنی بر این که بلاک چین یک دفترکل توزیع شده، غیرمتمرکز و اشتراکیه، بیان می‌شه؛ اما این تعریف در عین سادگی کمی پیچیدس. در ادامه این مقاله از سایت کندو همراه ما باشین تا به سؤال بلاک چین چیست و بقیه سؤالاتی که توی این زمینه براتون به وجود اومده پاسخ بدیم.
بلاک چین چیست؟
برای پاسخ به این سوال که بلاک چین چیست باید بگیم که بلاک چین(blockchain) از دوکلمه block و chain تشکیل شده. بلاک چین در لغت به معنای زنجیره بلاک یا زنجیره بلوک هست، منظور از این واژه زنجیره‌ای از اطلاعات دیجیتاله که هر بلاک این اطلاعات رو در خودش نگهداری میکنه. اگر بخوایم بلاک چین رو به زبون ساده‌تر بیان کنیم باید بگیم که بلاک چین نوعی سیستم ثبت گزارش و اطلاعاته. چیزی که بلاک چین رو از سایر سیستم‌ها متمایز میکنه اینه که اطلاعات ذخیره شده روی بلاک چین، میان همه اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته می‌شه. همچنین با استفاده از توزیع داده‌ها و رمزنگاری امکان حذف، دست‌کاری اطلاعات ثبت شده و هک اونا تقریباً از بین می‌ره.
بلاک چین چیست و چرا به بلاک چین نیاز داریم؟
خب حالا که می‌دونین بلاک چین چیست وقت اون رسیده که دلیل استفاده از بلاک چینو بهتون بگیم. اولین‌بار در سال ۱۹۹۱ استوارت هابز و دبیلو اسکارت استورنتتا مفهوم بلاک چین رو به‌عنوان زنجیره‌ای از بلوک‌های امن از نظر رمزنگاری بیان‌کردن. بلاک چین کم‌کم جای خودشو بین پایگاه‌داده‌های سراسر دنیا باز کرد و مالکان کسب‌وکار به فکر استفاده از این فناوری برای پیشرفت کارهای خودشون افتادن. سه دلیل اصلی برای استفاده از بلاک چین وجود داره که در ادامه این مقاله بررسیشون می‌کنیم:
رشد سریع جرایم سایبری
همون‌طور که می‌دونین جرایم رایانه‌ای توی چند سال اخیر خیلی زیاد شده. هکرا میلیون‌ها حساب یاهو رو هک‌کردن، آسیب‌های بدافزاری خیلی زیاد شده و به‌جز اینا هکرها جرایم رایانه‌ای زیادی رو مرتکب شدن. این آمارها اون‌قدر زیاد شده که به‌جرات می‌شه گفت روزانه میلیون‌ها جرایم رایانه‌ای اتفاق می‌افته. این آمار کاملا واضح اهمیت امنیت سایبری رو نشون می‌ده. به همین دلیل خیلی از کسب‌وکارها به فکر ایجاد بستری امن برای فعالیتشون افتادن و امنیت سایبری براشون یه چالش بزرگ شده که بلاک چین با سیستم قدرتمند رمزگذاری که داره این نیاز رو تا حد زیادی براشون رفع کرده.
افزایش قدرت پردازش دیجیتال
بلاک چین طوری طراحی شده که به قدرت پردازش بالاتری نسبت به محاسبات داده‌های معمولی نیاز داره. اگه بخوایم ساده‌تر بگیم بلاک چین بر اساس رمزگذاری تعریف شده و همون طور که می‌دونین رمزگذاری و رمزگشایی داده‌ها کار پرهزینه‌ای هست. امروزه کامپیوترها به‌خاطر پردازنده‌های مدرنی که دارن قدرت پردازش بیشتری نسب به قبل دارن که باعث افزایش تقاضا برای استفاده از فناوری بلاک چین شده.
بیت‌کوین و ارز دیجیتال
بیت‌کوین توسط یه شخص ناشناس به نام ساتوشی ناکاماتو ساخته شده که از بلاک چین برای ایجاد و توزیع ارز دیجیتال امن استفاده می‌کرده. به‌طورکلی ارز دیجیتال بیت‌کوین و بقیه ارزهای دیجیتال یکی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت بلاک چین هستن.
انواع بلاک چین
بعد پاسخ کاملی که به سؤال بلاک چین چیست دادیم نوبت معرفی انواع بلاک چین می‌رسه. بلاک چین‌ها به‌طورکلی به دودسته بلاک چین‌های بدون نیاز به مجوز و بلاک چین‌های با مجوز تقسیم می‌شن. هرکدوم از این دسته‌ها برای خودشون زیرمجموعه‌هایی دارن مثلاً بلاک چین عمومی یک بلاک چین بدون نیاز به مجوزه، بلاک چین کنسرسیومی و بلاک چین خصوصی هم جزو بلاک چین با مجوز به شمار می‌رن. البته یه گروه دیگه هم به اسم بلاک چین هیبریدی وجود داره که ترکیبی از ویژگی‌های بلاک چین بدون نیاز به مجوز و بلاک چین با مجوز هست. برای اینکه بیشتر با این بلاک چین‌ها آشنا بشین در ادامه مقاله اونارو معرفی می‌کنیم:
بیشتر بخوانیم: بازار کار شبکه در ایران چگونه است؟
بلاک چین عمومی
بلاک چین عمومی یا public Blockchain به بلاک چینی گفته می‌شه که دسترسی به شبکه اون برای عموم آزاد باشه. بلاک چین عمومی این امکان رو به همه نودها می‌ده که برای ایجاد بلوک جدید، دسترسی و اعتبارسنجی از حقوق یکسانی برخوردار باشن. بلاک چین عمومی معمولاً در پروژه رمزارزها کاربرد داره و برای تبادل و استخراج ارزهای دیجیتال از اون استفاده می‌شه. بلاک‌چین بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال جزو بلاک چین‌های عمومی به شمار می‌رن.
بلاک چین خصوصی
بلاک چین خصوصی یا Private Blockchain که به اون بلاک چین مدیریت شده هم می‌گن توسط نهادها و سازمان‌های مشخص کنترل می‌شه. توی بلاک چین خصوصی گروه بالادستی تصمیم می‌گیره که چه افرادی اپراتور شبکه یا نود باشن. علاوه بر این به‌خاطر محدودیت دسترسی عمومی به بلاک چین خصوصی، این نوع بلاک چین تا حدی غیرمتمرکزه. هایپرلجر نمونه‌ای از بلاک چین خصوصیه.
بلاک چین کنسرسیومی
بلاک چین کنسرسیومی یا Consortium Blockchain توسط گروهی از نهادها و سازمان‌ها اداره می‌شه. به‌خاطر همین نسبت به بلاک چین خصوصی از تمرکززدایی بیشتری برخورداره و سطوح بالاتری از امنیت رو داره. بلاک چین کنسرسیومی به‌خاطر نیاز به همکاری چندین سازمان یا نهاد فرایند دشواریه. این نوع بلاک چین زمانی کاربرد داره که چند سازمان یا نهاد قصد شراکت یا همکاری با هم رو داشته باشن. اونا با ایجاد بلاک چین کنسرسیومی می‌تونن در امنیت کامل اطلاعات رو با همدیگه به اشتراک بذارن.
بلاک چین هیبرید
آخرین بلاک چینی که در مقاله بلاک چین چیست به اون می‌پردازیم بلاک چین هیبرید یا Hybrid Blockchain است. بلاک چین هیبرید به‌خاطر بهره‌مندی از مزایای هر دو نوع بلاک چین معایب رو به حداقل رسونده. در بلاک چین هیبرید اجازه عضویت و میزان اجازه فعالیت در شبکه توسط مسئول کنترل اون شبکه صادر می‌شه. ورود به این نوع بلاک چین برای عموم آزاد نیست.IBM food Trust نمونه‌ای از بلاک چین هیبریده که به‌خاطر بهبود کارایی در کل زنجیره تأمین مواد غذایی ایجاد شده.
مزایای بلاک چین
توزیع شده
تغییر در اطلاعات یک بلاک چین عمومی کار سختیه و اگه تغییری رخ بده تمام نودها اونو تشخیص می‌دن چون اطلاعاتی که در یک بلاک چین ذخیره می‌شه در هزاران سیستم پخش می‌شه.
تغییرناپذیری
بلوک‌های تأیید شده در یه زنجیره‌بلوکی معمولاً غیر قابل‌تغییرن؛ یعنی وقتی اطلاعاتی رو در یه بلاک چین ذخیره می‌کنین پاک‌کردن و تغییر اون کار دشواریه.
معایب بلاک چین
حمله 51 درصد
همون‌طور که گفتیم تغییر در اطلاعات یک شبکه بلاک چین کار سختیه اما ممکنه که انجام بشه. یکی از رایج‌ترین خطراتی که امنیت یه شبکه بلاک چین رو به خطر می‌ندازه حمله 51 درصده. زمانی که این حمله اتفاق میفته عامل خرابکار، کنترل بیش از 50 درصد قدرت پردازشی یه شبکه بلاک چین رو در دست می‌گیره. در این زمان این نود می‌تونه اطلاعات ذخیره شده در یک بلاک چین را تغییر بده.
کلید خصوصی
تمام اطلاعات و دیتا توی بلاک چین با استفاده از الگوریتم کلید عمومی رمزنگاری می‌شه و اگه فردی کلید خصوصی خودشو گم کنه دسترسی به اطلاعاتش به‌هیچ‌وجه ممکن نیست.
کلام آخر
از اونجایی که بلاک چین اصلی‌ترین عامل در شبکه‌های کریپتوکارنسیه، شناخت اون برای کسانی که تو این حوزه فعالیت می‌کنن خیلی مهمه. اگه هنوزم دنبال پاسخ سؤال بلاک چین چیست و سؤالای دیگه‌ای تو این زمینه یا سایر زمینه ها مثل آموزش شبکه هستین به سایت کندو مراجعه کنین.