علم داده یا دیتا ساینس (Data science) به عنوان یک حوزه چند رشته‌ای شناخته می‌شود که با سرعت بسیار زیادی در حال رشد و توسعه است. در عصر تکنولوژی، دیتا ساینس یکی ضروری‌ترین رشته‌ها برای توسعه کسب و کار به شمار می‌آید و یک مزیت رقابتی برای آن‌ها ایجاد می‌کند. درحال‌حاضر، هدف اصلی دیتا ساینس استخراج بینشی معنادار از داده‌هاست.
تقاضای شغلی زیادی برای متخصصان دیتا ساینس در ایران و سراسر جهان وجود دارد. چنین افرادی می‌توانند مهارت‌های فنی خود را با علم آمار و کامپیوتر ترکیب کنند، به مصاف مشکلات کسب و کار بروند و با خلاقیت خود آن‌ها را برطرف نمایند؛ در نهایت نیز بهترین رویکردهای حل مسئله را شناسایی و به سازمان‌ها معرفی کنند.
هدف ما در این مطلب از بلاگ آموزشگاه مهندسی کندو، معرفی دیتا ساینس نیست (پیش‌تر در مقالات سایت به این موضوع پرداخته‌ایم)، بلکه قصد داریم بازار کار و درآمد دیتا ساینس را در سال 2023 بررسی کنیم. اگر به این حوزه علاقه‌مندید و یا قصد دارید آن را به عنوان شغل آینده خود انتخاب کنید، پیشنهاد می‌کنیم ادامه این مطلب را از دست ندهید.
حوزه‌های مختلف دیتا ساینس
اگر مقالات پیشین سایت را مطالعه کرده باشید، احتمالا متوجه شده‌اید که رشته دیتا ساینس به شاخه‌های مختلفی تقسیم می‌شود. دریافت مدرک و کسب مهارت در هر زیرشاخه از دوره دیتا ساینس با چالش‌های متفاوتی همراه است و در پی آن، بازار کار و درآمد دیتا ساینس در آن زیرحوزه نیز متفاوت است.
مشاغل مربوط به دیتا ساینس طیف وسیعی دارند؛ به شکل کلی می‌توان متخصصان داده را در دسته‌بندی زیر قرار داد:
- دانشمند داده (Data Scientist)
- مهندس داده (Data Engineer)
- معمار داده (Data Architect)
- دانشمند کامپیوتر و تحقیقات داده (Computer and Information Research Scientist)
- تحلیلگر داده (Data Analyst)
- مهندس یادگیری ماشین (Machine Learning Engineer)
در ادامه درآمد 6 دسته‌بندی ذکر شده را مورد بررسی قرار می‌دهیم، اما پیش از آن بهتر است با مدارک رشته دیتا ساینس نیز آشنا شویم، زیرا سطح مدرک علمی می‌تواند تاثیر مستقیمی بر بازار کار و درآمد دیتا ساینس داشته باشد.
بیشتر بخوانید: ۱۰ روش طلایی برای کسب درآمد از کار برنامه نویسی در منزل
مدارک و مدارج علمی دیتا ساینس
همانطور که در ابتدا گفتیم، دیتا ساینس یک میان رشته دانشگاهی است که امروزه در بسیاری از دانشگاه‌ها و مراکز علمی جهان به شکل رسمی تدریس می‌شود. در ادامه مدارک و مدارج علمی دیتا ساینس را به ترتیب (از پایه تا سطح بالا) معرفی می‌کنیم.
مدرک کاردانی دیتا ساینس
یافتن یک دانشگاه یا مرکز علمی معتبر برای دریافت مدرک کاردانی دیتا ساینس، اولین گام یک فرد برای ورود به این رشته است. پیش نیازهای دریافت مدرک کاردانی عموما دروس پایه نظیر ریاضی و زبان انگلیسی هستند. برای دریافت مدرک کاردانی دیتا ساینس باید دروه‌هایی ابتدایی در زمینه آموزش برنامه نویسی، تحلیل داده، پایگاه‌های داده، آموزش دواپس و آمار و احتمال را پشت‌سر بگذارید. بازار کار و درآمد دیتا ساینس برای متخصصانی با مدرک کاردانی چندان چشمگیر نیست.
مدرک لیسانس دیتا ساینس
دریافت لیسانس دیتا ساینس دومین گام برای تبدیل شدن به یک متخصص در این حوزه است. دریافت مدرک لیسانس، شما را به انواع مهارت‌های مورد نیاز برای ورود به بازار کار مجهز می‌کند؛ مهارت‌هایی نظیر داده ورزی، کار با مدل‌های پیش‌بینی، زبان‌های برنامه‌نویسی اصلی و بصری‌سازی داده‌ها. با دریافت این مدرک، درِ بازار کار و درآمد دیتا ساینس به روی شما باز خواهد شد و می‌توانید در طیف وسیعی از نقش‌ها وارد صنعت شوید.
مدرک کارشناسی ارشد دیتا ساینس
با عبور از کاردانی و لیسانس دیتا ساینس به مدرک کارشناسی ارشد یا فوق لیسانس این رشته خواهید رسید. دریافت کارشناسی ارشد دیتا ساینس با گذر از دوره‌های پیشرفته علم داده انجام می‌شود و در نهایت نیز با انجام یک پروژه برجسته (capstone project) به پایان می‌رسد.
بازار کار و درآمد دیتا ساینس برای متخصصان ارشد دیتا ساینس به شکل ویژه‌ای متفاوت نیست، اگرچه آن‌ها را در هنگام استخدام متمایز می‌کند؛ برای مثال اگر بخواهید به عنوان یک کاردان یا لیسانسه استخدام شوید، احتمالا باید به دنبال یک شغل تمام وقت یا پاره وقت باشید؛ در حالی که با مدرک کارشناسی ارشد قادرید به صورت آنلاین فعالیت‌های شغلی خود را انجام دهید و آزادی عمل بیشتری اختیار کنید.
مدرک دکترای دیتا ساینس
بازار کار و درآمد دیتا ساینس برای افرادی با مدرک دکتری کاملا متمایز است. برای دریافت این مدرک باید کارشناسی ارشد را دریافت کرده باشید و چیزی حدود 5 تا 7 سال صرف کنید. دوره دکتری دیتا ساینس با تکمیل یک پایان نامه به اتمام می‌رسد.
بوت کمپ‌های دیتا ساینس
امروزه دریافت سنتی مدرک از دانشگاه تنها گزینه پیش روی علاقه‌مندان به دنیای علم داده نیست. بوت کمپ‌های آموزش دیتا ساینس مهارت‌های افراد را در محیطی خارج از فضای رسمی و آکادمیک دانشگاهی تقویت می‌کنند و سعی دارند مراحل آموزش را بیشتر به صورت تجربی و پروژه‌محور انجام دهند. مدارک بوت کمپ‌های آموزشی اعتبار مناسبی دارند و بازار کار و درآمد دیتا ساینس برای افرادی با این مدارک نیز فراهم است.
مسیر شغلی دیتا ساینس
حال که با مدارک، مدارج علمی و تاریخچه دیتا ساینس آشنا شدید، نوبت آن است که مسیر شغلی این رشته را نیز بشناسید. علم داده عناوین شغلی بسیار گسترده‌ای را در بر می‌گیرد و تقریبا در تمامی صنایع از پزشکی تا نظامی کاربرد دارد. با توجه به این مسیر شغلی گسترده و متنوع، شخصی که می‌خواهد وارد این رشته شود، باید ابتدا علاقه خود را پیدا کند و آنگاه مسیر شغلی مرتبط با این علاقه را در پیش گیرد.
در ادامه بازار کار و درآمد دیتا ساینس در موقعیت‌های شغلی مختلف را ارزیابی می‌کنیم.
دانشمند داده
- حقوق: یک دانشمند داده می‌تواند تا 97,000$ در سال درآمد کسب کند.
- تحصیلات مورد نیاز: لیانس دیتا ساینس، مهندسی کامپیوتر، ریاضیات، آمار و احتمال، فناوری اطلاعات یا سایر موضوعات مرتبط.
- بررسی موقعیت شغلی: دانشمندان داده از مهارت ریاضی و آمار خود استفاده می‌کنند تا مجموعه‌ای از داده‌ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند؛ هدف نهایی نیز استخراج نتایجی قابل اجرا برای کسب و کار است. آن‌ها همچنین وظیفه دارند الگوریتم‌ها و مدل‌های پیش‌بینی کننده را توسعه دهند تا خروجی‌ها را بر اساس نمونه‌های واقعی پیش‌بینی کنند.
در نهایت، دانشمندان داده با استفاده از بینش حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها، توصیه‌هایی را برای اعضای تیم در قالب فرمول‌های کاری ارائه می‌کنند که به انجام بهینه‌تر و سریع‌تر کارها و کاهش ریسک سازمان‌ها کمک می‌کند.
مهندس داده
- حقوق: یک مهندس داده می‌تواند تا 93,000$ در سال درآمد کسب کند.
- تحصیلات مورد نیاز: مدرک کارشناسی ارشد در مهندسی نرم افزار، مهندسی کامپیوتر، ریاضیات، آمار و احتمال و سایر رشته‌های مرتبط.
- بررسی موقعیت شغلی: مهندسان داده زیرساخت‌های تحلیل داده را می‌سازند و ازآن‌ها نگهداری می‌کنند، زیرساخت‌هایی که به متخصصان اجازه استفاده از داده‌ها را می‌دهد. این زیرساخت‌ها شامل پایگاه‌های داده، سرورها و سیستم‌های تحلیل داده هستند. البته، بازار کار و درآمد دیتا ساینس برای مهندسان داده به همین جا ختم نمی‌شود؛ آن‌ها خطوط انتقال داده‌های خام به اطلاعات قابل استفاده را نیز طراحی می‌کنند.
مهندسان داده باید دانش عمیقی از زبان‌های کوئری (زبان‌هایی که برای استخراج داده از پایگاه داده مورد استفاده قرار می‌گیرند) نظیر SQL (دوره sql server) داشته باشند.
معمار داده
- حقوق: یک معمار داده به طور میانگین 123,000$ حقوق دریافت می‌کند.
- تحصیلات مورد نیاز: مدرک لیسانس در کامپیوتر و فناوری اطلاعات، مهندسی کامپیوتر یا سایر رشته‌های مرتبط.
- بررسی موقعیت شغلی: بازار کار و درآمد دیتا ساینس برای معماران داده و مدیران پایگاه داده به تولید سیستم‌های ذخیره‌سازی و حفظ امنیت اطلاعات سازمان‌‌هاست. پایگاه داده باید به طور موثری برای تحلیلگران داده قابل استفاده باشد. از آنجایی که پایگاه‌های داده عموما حاوی اطلاعات محرمانه و حساس هستند، لذا معماران داده در برابر حفظ امنیت این پایگاه‌های داده نیز مسئول هستند. (برای آشنایی یبشتر، صفحه آموزش امنیت شبکه را ببینید.)
دانشمند تحقیقات کامپیوتر و اطلاعات
- حقوق: یک دانشمند تحقیقات کامپیوتر به طور میانگین 131,490$ درآمد سالانه دارد.
- تحصیلات مورد نیاز: کارشناسی ارشد در علوم کامپیوتر، مهندسی کامپیوتر و سایر رشته‌های مرتبط
- بررسی موقعیت شغلی: وظیفه اصلی دانشمندان تحقیقات کامپیوتر و اطلاعات، کار با نرم افزارها و سخت افزارها برای حل مشکلات پیچیده محاسباتی است. متخصصان علوم کامپیوتر و مهندسان این حوزه در نقش یک دانشمند تحقیقات کامپیوتر باید تئوری‌های جدیدی را برای حل مشکلات پیچیده محاسباتی توسعه و امتحان کنند. همچنین ممکن است زبان‌های محاسباتی و نرم افزارهای جدیدی برای بهینه‌سازی سیستم‌های کامپیوتری خلق کنند.
بدیهی است بازار کار و درآمد دیتا ساینس برای چنین متخصصانی با توجه به پیچیدگی فعالیت شغلی آن‌ها از سایر رشته‌ها بیشتر است.
تحلیلگر داده (داده‌کاو)
- حقوق: یک تحلیگر داده می‌تواند تا 62,000$ در سال درآمد کسب کند.
- تحصیلات مورد نیاز: لیسانس علم کامپیوتر، آمار، ریاضیات، اقتصاد رفتاری یا سایر رشته‌های مرتبط.
- بررسی موقعیت شغلی: وظیفه تحلیلگران داده جمع‌آوری، سازمان‌دهی، تحلیل و انتقال داده‌های خام به اطلاعات با معناست؛ به دیگر سخن، تحلیلگران داده دیتای خام را به صورت گزارشات قابل فهم درآورده و در اختیار سازمان قرار می‌دهند یا اینکه خودشان مطالب را ارائه می‌کنند.
بازار کار و درآمد دیتا ساینس برای تحلیلگران داده و دانشمندان داده تقریبا مشابه است، با این تفاوت که تحلیلگران داده معمولا موقعیت‌های ابتدایی‌تری در سازمان‌ها دارند.
مهندس یادگیری ماشین
- حقوق: یک مهندس یادگیری ماشین به طور میانگین 112,000$ درآمد سالانه دارد.
- تحصیلات مورد نیاز: لیسانس یا فوق لیسانس علوم کامپیوتر، آمار، ریاضیات، علم داده، یادگیری ماشین (ماشین لرنینگ) یا مهندسی نرم افزار.
- بررسی موقعیت شغلی: بازار کار و درآمد دیتا ساینس برای یک مهندس یادگیری ماشین تا حد زیاد به تجربه و نیاز کارفرما وابسته است. به طور کلی، این مهندسان مدل‌های یادگیری ماشین و یادگیری عمیق را توسعه می‌دهند. این متخصصان مدل‌های ماشین لرنینگ را پیاده‌سازی می‌کنند و به طور مداوم آن‌ها را توسعه می‌دهند. مهندسان ارشد یادگیری ماشین عموما نقش‌های استراتژیک را عهدهدار می‌شوند و با کمک تیم‌های خود پروژه‌های شرکت را انجام می‌دهند.
بیشتر بخوانید: مسیر یادگیری دیتا ساینس
سخن پایانی
در این بلاگ، مدارک و مدارج رشته علم داده را شناختید و با بازار کار و درآمد دیتا ساینس نیز آشنا شدید. فراموش نکنید که انتخاب یک زیرحوزه از دیتا ساینس نباید با توجه به میانگین حقوق آن باشد، بلکه باید علایق شخص در آن مدنظر قرار گیرد. بدیهی است که یک متخصص سرشناس در هر حوزه‌ای می‌تواند درآمدی بسیار بیشتر از مقدار میانگین کسب کند و آینده شغلی خود را تضمین نماید.
بیشتر بخوانید: با بالا بردن تخصص خود، درآمدتان را بالا ببرید
سوالات متداول
- با یادگیری دیتا ساینس چقدر درآمد کسب خواهم کرد؟
بازار کار و درآمد دیتا ساینس به تجربه و مدرک آکادمیک شما بستگی دارد. در مقاله به تفصیل درباره این موضوع بحث شده است.
- تقاضا برای استخدام متخصصان دیتا ساینس چگونه است؟
در حال حاضر با توجه به افزایش حجم اطلاعات ذخیره‌سازی شده توسط سازمان‌های مختلف، تقاضا برای استخدام متخصصان داده نیز در حال افزایش است.
- بیشترین حقوق را کدام متخصصان دیتا ساینس دریافت می‌کنند؟
بر اساس آمار BLS (اداره آمار کار آمریکا)، دانشمندان تحقیقات کامپیوتر و اطلاعات با میانگین حقوق 142,650$ در سال، بالاترین میانگین حقوق در میان متخصصان دیتا ساینس را دارند.
منابع:
