برنامه‌ریزی عصبی زبانی یا NLP چیست؟

همه ما در اکثر تعاملات روزمره خود برخی از عکس‌العمل‌ها را به صورت خودکار و بدون اینکه به صورت آگاهانه به آن‌ها فکر کرده باشیم از خود نشان می‌دهیم. این واکنش‌ها که به صورت غریزی رخ می‌دهند گاهی مواقع اثر مثبت داشته و در برخی مواقع نیز اثر منفی به دنبال دارند. از این رو بسیاری از افراد به دنبال این هستند که نسبت به واکنش‌های خود آگاهی بیشتری داشته و بیاموزند که چگونه می‌توانند واکنش‌ها و حرف‌های خود را به صورت مفید تغییر دهند. برنامه‌ریزی عصبی زبانی یا NLP روشی است که این افراد می‌توانند با استفاده از آن قدرت کلمات و گفتار خود را به منظور تحت تأثر قرار دادن دیگران،‌ انگیزه دادن و رسیدن به ایده‌های خلاقانه بهبود بخشید و اثر خود را مثبت کنند. برای درک بهتر این موضوع که NLP چیست و چگونه کار می‌کند با ادامه این مقاله همراه آموزشگاه مهندسی کندو باشید.

NLP چیست؟

NLP یا برنامه‌ریزی عصبی زبانی (Neuro-linguistic programming) به رویکردی گفته می‌شود که تمرکز اصلی آن بر روی ارتباط افراد با خود و دیگران و نحوه چگونگی تأثیر این ارتباط بر رفتارها و نتایج حاصل از آن قرار دارد. بسیاری از متخصصان بر این باور هستند که NLP می‌تواند با کنترل نحوه استفاده از زبان افراد را به تمام اهداف شخصی و حرفه‌ای خود برساند.

در دهه 1970 ریچارد بندلر و جان گریندر به این نتیجه رسیدند که مهم‌ترین تفاوت میان افراد موفق و سایر افراد این است که آن‌ها از زبان خود برای تشویق کردن خود و دیگران استفاده می‌کنند. همین مشاهده توسط این دو نفر باعث شده که برای توسعه NLP تلاش کنند. در پاسخ به NLP چیست باد گفت که استفاده قدرتمند و مؤثر از زبان می‌تواند به افراد در تغییر عادات ناخواسته و باورهای محدودکننده کمک کند تا آن‌ها بتوانند روابط خود را بهبود بخشیده و به راحت به اهداف مورد نظر خود برسند.

برای درک بهتر از اینکه NLP چیست باید گفت که این رویکرد بر این باور استوار است که افراد می‌توانند رفتارهای سایرین و خروجی رفتار آن‌ها را مدل کنند؛ یعنی افراد می‌توانند یک فردی را که تحسین می‌کنند، مشاهده و رفتارهای او را تقلید و درونی کرده و به این روش موفقیت او را برای خود تکرار کنند.

عملکرد NLP چگونه است؟

برای اینکه بتوانیم درک بهتری از اینکه NLP چیست و کارکردها و عملکردها آن چگونه است بایید ابتدا ساختار لغوی آن را مورد بررسی قرار دهیم. NLP از 3 واژه Neuro به معنای سیستم عصبی، Linguistic به معنای قابلیت‌های زبانی و Programming به معنای برنامه‌ریزی تشکیل شده است.

سیستم عصبی (Neuro)

سیستم عصبی یکی از زمینه‌هایی است که در NLP به منظور ایجاد تغییرات در وجود انسانی مورد توجه قرار دارد که مربوط به مغز و ذهن انسان می‌شود. در این زمینه از NLP به سیستم عصبی و نورولوژی انسان که سیستم اعصاب مرکزی و محیطی را در بر می‌گیرد، پرداخته می‌شود. برای درک بهتر از اینکه سیستم عصبی در NLP‌ چیست باید گفت که مطالعه تخصصی پردازش‌های مغزی و ارتباطات بین نورون‌های مغزی است. برنامه‌ریزی عصبی زبانی اثرات پردازش‌های مغزی را بر تمام سیستم عصبی و فیزیولوژی بدن را مورد بررسی قرار داده و ساختارها و الگوهایی که در سیستم عصبی اجرا اما اثرگذاری ندارند را شناسایی کرده و باعث ایجاد تغییرات اساسی در ساختار آن‌ها می‌شود.

قابلیت‌های زبانی (Linguistic)

برای درک بهتر از این که NLP چیست باید یکی دیگر از زمینه‌های آن یعنی قابلیت‌های زبانی را مورد بررسی قرار دهیم. در این بخش از NLP اثرات زبان بر روی ذهن، مغز و سیستم عصبی انسان مورد توجه قرار می‌گیرد. در این حوزه از NLP دو ساختار زبان کلامی و غیر کلامی مورد توجه قرار دارد؛ زبان کلامی به زبانی که گفته می‌شود که انسان از طریق کلمات آن را بیان می‌کند و بوسیله آن به گفتگو با دیگران می‌پردازد. زبان غیر کلامی در واقع زبان فیزیولوژی بدن است که ژست‌ها و حرکات بدنی را در برمی‌گیرد؛ مانند حرکاتی که دست‌ها در زبان صحبت کردن دارند یا تغییری که در حالات صورت انسان رخ می‌دهند و در بیرون از بدن انسان قابل مشاهده هستند.

برنامه‌نویسی (Programming)

در ادامه آشنایی با مبحث NLP چیست باید گفت که ذهن و مغز انسان در این رویکرد مانند یک ابرکامپیوتر بی‌نهایت است؛ از دیدگاه NLP همه افکار، احساسات، هیجانات،‌ باورها و ارزش‌ها محصول ذهن و مغز انسان بوده و به عنوان برنامه‌های ذهنی شناخته می‌شوند که تمامی رفتارها و فرایندها انسان را شکل می‌دهند. NLP یا فناوری پردازش زبان طبیعی، اعتقاد دارد که همه انسان بر اساس سبک زندگی و ورودی‌هایی که از زمان تولد تا به امروز داشته‌اند برنامه‌نویسی شده و به همین دلیل قابلیت تجدید و بهبود از طریق آموزش برنامه نویسی دارند.

در واقع از دیدگاه برنامه‌ریزی عصبی زبانی، انسان یک موجود برنامه‌پذیر است که قابلیت برنامه‌نویسی مجدد داشته و می‌تواند همه برنامه‌های که از طریق زبان کلامی و غیر کلامی در آن شکل گرفته را تغییر دهد. بنابراین در پاسخ به سوال NLP چیست باید گفت که رویکردی است که می‌توان ذهن و مغز انسان را مجدد برنامه‌نویسی کند.

اگر دقت کرده باشید در نامگذاری NLP از کلمه عصب استفاده شده است؛ دلیل آن کشف الگوهایی در سطح فرایندهای عصبی بود. از واژه کلامی در NLP استفاده شده که نشان دهنده چگونگی بازتاب فرایندهای عصبی انسان در نوع حرف زدن است. در نهایت از کلمه برنامه‌نویسی استفاده شده که نشان دهنده توانایی انسان برای رهایی از چنگال رفتارهای برنامه‌ریزی شده و سازمان بخشیدن به افکار و اعمال است.

بیشتر بخوانید: چگونه برنامه نویس شویم؟ +راهنمای جامع

مفهوم فناوری پردازش زبان طبیعی (NLP) چیست؟

فناوری پردازش زبان طبیعی (NLP)، می‌تواند مخففی از Natural language processing باشد که به بخش دیگری از علم داده و هوش مصنوعی اشاره می‌کند. NLP به معنای پردازش زبان طبیعی، شاخه‌ای از هوش مصنوعی است که در آن کامپیوترها، ماشین‌ها و سیستم‌ها، معنی زبان انسان را به شکل کاربردی تحلیل، درک و تفسیر می‌کنند. برنامه‌نویسان با به کارگیری NLP می‌توانند دانش خود را برای انجام وظایفی مانند موارد زیر سازمان‌بندی کنند:

• خلاصه‌سازی خودکار
• ترجمه
• شناسایی موجودیت‌های نامدار (named entity recognition)
• کشف و دسته‌بندی ارتباط معنایی (relationship extraction)
• تحلیل احساسات (sentiment analysis)
• تشخیص گفتار (speech recognition)
• بخش‌بندی موضوعات (topic segmentation)

فناوری پردازش زبان طبیعی، همان قابلیتی است که در گوگل ترنسلیت، اپ‌های جستجوی آهنگ و موسیقی، شناسایی موارد مشابه در محتوا و عبارت جستجو شده و… به کار می‌رود.

مزایای NLP چیست؟

بر اساس تعاریفی که از NLP چیست ارائه شده، تکنیک‌های آن توانایی بهبود بخشیدن به اعتماد به نفس، خودآگاهی، مهارت‌های ارتباطی و نحوه درک انسان از جهان پیرامون را دارد. موسانر عقیده دارد که NLP مزایایی داشته و می‌تواند در موارد زیر مورد استفاده قرار بگیرد:

• برنامه‌نویسی مجدد مغز به منظور کسب عادات بهتر
• کمک به تغییر در راستای بهبود ادراک
• تغییر رفتار
• کمک به ترمیم تروما و آسیب‌های روانی
• تأثیرگذاری بر روی افراد و کمک به بهبود ارتباطات بین فردی
• افزایش آگاهی در مورد فرایندهای داخلی بدن و مدیریت بهتر آن‌ها
• کمک به کاهش پریشانی‌های به وجود آمده در اثر واکنش‌های خودکار جنگ گریز مغز

NLP دقیقا چه می‌کند؟

نکته فوق‌العاده‌ای که در مورد NLP چیست می‌توان اشاره کرد، این است که انسان با اینکه یک موجود برنامه‌ریزی شده است اما در عین حال می‌تواند مجدد برنامه‌نویسی شود. NLP می‌تواند توسط یک سری روش‌ها، تمرین‌ها و تکنیک‌های مؤثر و شگفت‌انگیز شرایطی را فراهم کند که برنامه‌های غلط گذشته با برنامه‌های مؤثر و کارآمد جایگزین شود. این جایگزینی می‌تواند رفتارها، باورها و احساسات منفی را به مثبت تغییر دهد. در واقع فناوری پردازش زبان طبیعی در برنامه نویسی، مهارت‌هایی را به انسان می‌آموزد که به کمک آن‌ها می‌تواند ذهن خود را در راستای کسب موفقیت‌های دلخواه خود برنامه‌ریزی کند؛ برنامه‌هایی که بسیاری از آن‌ها بدون شک پیش از این در ذهن انسان وجود نداشته است.

کاربرد NLP چیست؟ 

برای درک بهتر این موضوع که کاربرد NLP و فناوری پردازش زبان طبیعی چیست باید گفت که علمی‌ است که می‌تواند پویایی عملکرد متقابل بین ذهن و زبان را به صورت شگفت‌انگیزی افزایش داده و در نهایت نحوه تأثیر این دو فاکتور مهم را بر رفتار و نگرش انسان توضیح دهد. در واقع با NLP می‌تواند ذهن را مدیریت کرده و کنترل آن را به صورت کامل در دست گرفت. این علم می‌تواند در درک بهتر ضمیر ناخودآگاه و به دست آوردن شناخت کافی از آن در وجود انسان کمک زیادی کند.

تصور کنید که در حال گفتگو کردن با یک فرد ناشنوا هستید، اما نمی‌توانید از زبان اشاره مخصوص ناشنوایان برای گفتگو استفاده کنید چون این زبان را بلد نیستید. در این حالت امکان دارد که با زبان اشاره موضوعی را بگویید که اشتباه بوده و باعث ناراحت شدن فرد ناشنوا شود با اینکه قصد شما انتقال پیام دیگری به فرد بوده است. ضمیر ناخودآگاه در انسان به همین شکل است و در صورتی که زبان آن را بلد نباشید پیام اشتباه به آن انتقال خواهید داد. NLP به انسان امکان می‌دهد که زبان مغز، ضمایر خودآگاه و ناخودآگاه را آموخته و بتواند پیام مد نظر خود را به شکل صحیح و کامل به آن‌ها منتقل کند. از مهم‌ترین کاربردهای NLP و فناوری پردازش زبان طبیعی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برنامه‌ریزی مجدد ذهن به منظور تغییر دیدگاه‌های قدیمی
• ترک عادات بد و ایجاد نگرش تازه در زندگی
• کنترل احساسات، عواطف و گفتگوی ذهنی
• ایجاد توانایی‌های ذهنی خودآگاه و ناخودآگاه جدید

بیشتر بخوانید: تفاوت هوش مصنوعی و برنامه نویسی چیست؟

نحوه‌ی تمرین NLP چیست؟

روش‌های مختلفی برای تمرین NLP و برنامه‌نویسی مجدد ذهن و مغز وجود دارد که می‌توان از آن‌ها برای دستیابی به اهداف شخصی و حرفه‌ای در زندگی استفاده کرد.

جملات تأکیدی

استفاده از وردها، مانتراها و جملات تأکیدی به عنوان عبارات هدف مثبت یکی از روش‌های تمرین NLP بوده و به مرور زمان درک انسان از واقعیت را بهبود می‌بخشند. استفاده و تکرار منظم این جملات کمک می‌کند که ذهن انسان مفهوم آن‌ها را در سطح خودآگاه و ناخودآگاه باور کند. برای تمرین NLP به این روش می‌توان این جملات را بر روی برگه‌هایی نوشته و در قسمت‌های مختلف در معرض دید قرار داد. همچنین می‌توان این جملات را با صدای بلند در جلوی آینه تکرار کرد. این عبارت‌ها نمی‌توانند یک شبه معجزه کنند اما به مرور زمان با صبر و پشتکار تغییرات ناشی از آن را احساس خواهید کرد.

تقلید

در این تمرین باید نحوه صحبت کردن، رفتارها،‌ حالات بدنی، لحن صدا و کلماتی که افراد به کار می‌برند را به صورت نامحسوس تقلید کنید. به عنوان مثال اگر فردی در مقابل شما قرار دارد که رفتار آرامی دارد سعی کنید که شما نیز رفتار آرامی داشته باشید و حالت‌های بدنی او را تقلید کنید. این تمرین در ایجاد روابط دوستانه بسیار کمک کننده بوده و می‌تواند احتمال به وجود آمدن تنش و درگیری در مکالمه افراد با سایرین را به میزان محسوسی کاهش دهد.

مدل‌سازی

در ادامه مبحث NLP چیست باید گفت که یکی از روش‌های تمرین NLP مدل‌سازی از روی افرادی است که آن‌ها را تحسین می‌کنید. در این روش باید تصور کنید که شما همان شخص هستید و حضور آن را به صورت کامل تجسم کنید و از خود بپرسید که چه مهارت‌ها و قابلیت‌هایی دارید. در ادامه باید مهارت‌ها و توانایی‌های خود را با جزئیات توصیف کنید. زمانی که افراد با صدای خود در مورد باورها، ارزش‌ها و توانایی‌های منحصر به فرد اشخاص مدل‌سازی شده صحبت می‌کنند، می‌توانند مجموعه‌های از این باورها و ارزش‌ها را درون خود ایجاد کنند.

برای دیدن دوره‌‌های تخصصی علم داده و هوش مصنوعی کندو اینجا کلیک کنید.

سخن آخر

انسان موجودی است که از بدو تولد تا به امروز بر اساس ورودی‌هایی که داشته برنامه‌ریزی شده است اما این امکان را دارد که بتواند با تغییر این ورودی‌ها، مجدد برنامه‌نویسی شود. در پاسخ به این سوال که NLP چیست باید گفت که علمی است که می‌تواند با یک سری روش‌ها و مهارت‌ها، عادات ناخواسته و باورهای محدود کننده را در انسان تغییر داده تا آن‌ها بتوانند راحت‌تر به اهداف خود دست پیدا کنند. در واقع NLP علمی است که می‌تواند از طریق عصب و زبان کلامی و غیر کلامی انسان را مجدد برنامه‌نویسی کند و باورها و ارزش‌های جدید را درون خودآگاه و ناخودآگاه انسان نهادینه سازد.

شما می‌توانید با شرکت در دوره آموزش پایتون و دوره دیتا ساینس کندو، مباحث ابتدایی را برای ورود و فعالیت در حوزه هوش مصنوعی و دیتاساینس را یاد بگیرید. دوره های کندو به شما کمک می‌کند تا قدم به قدم در کسب مهارت برنامه نویسی هوش مصنوعی موفق‌تر شوید و جلو بروید.