معرفی سرویس DHCP، اهمیت و ویژگی استفاده از آن، نحوه راه‌اندازی در ویندوز سرور مایکروسافت

این روزها استفاده از اینترنت برای تمام افراد به یک کار روتین و ساده تبدیل شده است، اما در پشت پرده متصل شدن با آن مخصوصا با فیلترشکن، رویه خاص خودش را دارد که به کمک پروتکلی به نام DHCP انجام می‌شود. در واقع این ابزار، IPهایی را در هر بار متصل شدن به اینترنت، به سرویس‌های گیرنده اختصاص می‌دهد. در ادامه با ما همراه باشید تا با این پروتکل مدیریت شبکه بیشتر آشنا شویم. با این مطلب از بلاگ آموزشگاه کندو همراه باشید.

معرفیDHCP

پروتکل DHCP یا Dynamic Host Configuration Protocol، یک پروتکل مدیریت شبکه است که در شبکه‌های TCP/IP از آن استفاده می‌شود. سرور DHCP به طور خودکار آدرس‌های IP و سایر تنظیمات شبکه مثل ماسک زیر شبکه، درگاه پیش‌فرض، سرور DNS و موارد دیگر را به دستگاه‌های متصل اختصاص می‌دهد تا بتوانند اطلاعات را با هم مبادله کنند. DHCP به هاست‌ها اجازه می‌دهد داده‌های مربوط به پیکربندی TCP/IP لازم را از سرور DHCP دریافت کنند.

اگر دستگاهی بخواهد به شبکه‌ای که از DHCP استفاده می‌کند دسترسی پیدا کند، یک آدرس IP درخواست می‌کند. سرور پاسخ می‌دهد و یک آدرس IP به دستگاه ارائه می‌دهد. سپس، بر استفاده از آدرس را نظارت می‌کند و هنگامی که یک دوره تعریف‌شده به پایان می‌رسد یا دستگاه خاموش می‌شود، آن را به مجموعه آدرس‌های IP موجود خود برمی‌گرداند. این IP تا زمانی که قرار باشد مجددا به دستگاه دیگری که می‌خواهد به شبکه دسترسی داشته باشد، تخصیص داده شود، حفظ می‌شود.

با استفاده از این پروتکل، مدیران شبکه نیازی به تنظیم IP ثابت برای هر دستگاه ندارند و بعدا آن را به دیگری اختصاص می‌دهند و تمام IP های موجود را زیر نظر دارند.

اهمیت وجود DHCP در شبکه

DHCP از این نظر که تخصیص آدرس IP به دستگاه‌های سرویس گیرنده در شبکه را برای مدیران شبکه آسان می‌کند، حائز اهمیت است. این پروتکل مجموعه‌ای از آدرس‌های IP را به طور خودکار مدیریت می‌کند.

کلاینت هم لازم نیست هیچ کاری انجام بدهد. دستگاهی که به تازگی متصل شده است، به طور خودکار یک آدرس IP می‌خواهد و آن را دریافت می‌کند. شخص پشت دستگاه نیازی به انجام تنظیمات ندارد.

هر دستگاه در یک شبکه، به آدرسی برای شناسایی نیاز دارد. و دو دستگاه نمی‌توانند IP یکسانی داشته باشند زیرا این باعث می‌شود هر دو غیرقابل استفاده شوند.

اجزای DHCP

این پروتکل مثل تمام چیزهایی که با شبکه سر و کار دارند، از یک سری اجزا تشکیل شده است. این اجزا عبارتند از:

سرور DHCP

دستگاه سرور وظیفه پاسخگویی به درخواست آدرس IP، ارائه آدرس IP موجود، ذخیره آن برای مواقع لزوم و تخصیص مجدد آدرس را بر عهده دارد. این دستگاه، ارتباط با تمام دستگاه‌های کلاینت را مدیریت می‌کند. سرور می‌تواند یک کامپیوتر یا بخشی از روتر باشد.

کلاینت DHCP

این جز که باید در دستگاه‌های کلاینت (کامپیوتر، موبایل، دستگاه اینترنت اشیا و غیره) وجود داشته باشد، یک آدرس IP درخواست و با سرور DHCP ارتباط برقرار می‌کند تا آن آدرس را با بقیه داده‌ها بگیرد و روند را تأیید کند.

دامنه DHCP

دامنه محدوده‌ای از آدرس‌های IP است که سرور DHCP می‌تواند به کلاینت‌ها DHCP ارائه دهد. معمولا سرور آدرس‌ها را به ‌طور خودکار اختصاص می‌دهد، طوریکه از کوچک‌ترین عدد شروع می‌شود و به بالاترین می‌رسد.

زیر شبکه

 اگر شبکه به قطعات بیشتری تقسیم شود، آن قطعات کوچکتر، زیر شبکه نام خواهند داشت.

اجاره DHCP

این مورد، دوره زمانی است که نشان می‌دهد کلاینت چه مدت می‌تواند از آدرس IP اختصاص داده‌ شده قبل از منقضی شدن آن، استفاده کند.

رله DHCP

رله وظیفه ارتباط بین سرور DHCP و کلاینت را بر عهده دارد. به پیام‌ها گوش می‌دهد و آنها را به مکان مناسب ارسال می‌کند.

شیوه کارDHCP در اختصاص دادن IPها

وقتی اینترنت یک دستگاه روشن می‌شود، مراحل زیر باید انجام شود تا آدرس IP‌ به دستگاه اختصاص داده شود:

مرحله 1: کشف DHCP

وقتی دستگاه جدیدی را متصل می‌کنید، هنوز آدرس IP ندارد. این دستگاه شروع به جستجوی یک آدرس IP می‌کند. از طریق شبکه به سرور DHCP درخواست می‌فرستد. این درخواست به همه دستگاه‌ها می‌رسد و سرور هم آن را دریافت می‌کند.

مرحله2: پاسخ DHCP

DHCP درخواست را می‌گیرد و با ارائه بک آدرس IP به دستگاه تازه متصل‌ شده، پاسخ می‌دهد.

مرحله 3: درخواست به DHCP

آدرس IP به دستگاه می‌رسد. دستگاه آن را می‌پذیرد و درخواست استفاده از آن را ارسال می‌کند.

مرحله 4: تحویل گرفتن پیام توسط DHCP

سرور DHCP، پیام پذیرش را از دستگاه دریافت می‌کند. آدرس IP را به همراه زیر شبکه و سرور DNS در اختیار دستگاه قرار می‌دهد. رکوردی با اطلاعات دستگاه تازه متصل می‌نویسد که معمولا شامل آدرس MAC دستگاه متصل، آدرس IP اختصاص داده‌شده و تاریخ انقضای آن آدرس IP است. DHCP آدرس IP را فقط برای مدت محدود اجاره می‌کند. پس از گذشت زمان، آدرس IP به مجموعه آدرس‌های موجود برمی‌گردد و می‌تواند دوباره به دستگاه جدیدی اختصاص یابد.

لازم به ذکر است که وقتی می‌گوییم این پروتکل آدرس‌های IP را به طور خودکار اختصاص می‌دهد، خیلی هم صادق نیستیم! در واقع، DHCP می‌تواند آدرس‌های IP را به سه روش مختلف اختصاص دهد:

تخصیص دستی (Manual Allocation)

این روش شامل اتصال یک آدرس IP از IP Pool یا همان مخزن IPهای سرور به آدرس فیزیکی (MAC) کامپیوتر است. این آدرس IP فقط برای این رایانه در دسترس است و نمی‌تواند برای کلاینت دیگری استفاده شود. این کار به روشی مشابه با BOOTP انجام می‌شود.

تخصیص داینامیک یا پویا (Dynamic Allocation)

سرور یک آدرس IP را برای یک دوره زمانی خاص به کلاینت اختصاص می‌دهد. هنگامی که این زمان سپری شد، اگر کلاینت هنوز متصل باشد، آدرس IP تمدید می‌شود. تا زمانی که کلاینت متصل باقی بماند، آدرس IP ثابت است و تغییر نخواهد کرد، مگر اینکه رایانه قطع شود یا مدیر بخواهد آن را تغییر دهد.

تخصیص خودکار (Automatic Allocation)

سرور یک آدرس IP را به کلاینت اختصاص می‌دهد و آدرس به طور نامحدود به این کامپیوتر اختصاص داده و به یک مقدار دائمی تبدیل می‌شود.

در این مرحله، ممکن است از خودتان بپرسید که آیا باید یکی از این حالت‌ها را برای سرور DHCP انتخاب کنید، پاسخ منفی است. به طور کلی، هر سه حالت قابل استفاده هستند.

تمامی مراحل بالا را می‌توانید در دوره CCNA کندو و همچینن دوره MTCTCE یاد بگیرید.

مزایای اختصاص IP با استفاده از DHCP

استفاده از این پروتکل برای دادن IPهای مختلف به دستگاه‌ها، مزایایی دارد که عبارتند از:

پیکربندی قابل اعتماد آدرس IP
در کل هنگامی که سرور DHCP یک IP مشخص را به دستگاه‌های مختلف اختصاص می‌دهد، ممکن است خطاهایی به خاطر تداخل تایپوگرافی و IP شبکه به وجود بیاید. اما باز هم درصد این خطاها در پیکربندی آدرس IP با این پروتکل بسیار کم خواهد بود.

کمتر کردن کار مدیران شبکه

DCHP چند ویژگی دارد که مورد علاقه مدیران شبکه است زیرا کارشان را آسان می‌کند؛ به طور مثال:

• مثلا می‌توانید پیکربندی TCP/IP را با استفاده از این پروتکل خودکار کنید. این کار را می‌توان از یک نقطه مرکزی بدون نیاز به جابجایی دستگاه‌ها، انجام داد.
• قابلیت‌های دیگری دارد که می‌توان با آن تنظیمات مختلف شبکه را تغییر داد.
• DCHP تغییرات آدرس IP را برای برخی از کاربران مثل دارندگان لپتاپ، مدیریت می‌کند.

معایب DHCP (مشکلات امنیتی)

هدف اولیه DHCP عمدتا، تخصیص سریع و کارآمد آدرس IP بود که با موفقیت به دست آمد، اما در عوض این پروتکل مشکلاتی را از نظر امنیتی به وجود آورد.

سرور DHCP هنگام ارائه اجاره، نیازی به احراز هویت ندارد. به این ترتیب، اگر فایروال کار نکند، هر کسی می‌تواند داده‌ها را از شبکه دریافت کند. اکثر شرکت‌های بزرگ شرایط و مقررات زیادی برای کاربران دارند، طوریکه تا احراز هویت نکنند، نمی‌توانند به منابع شبکه‌شان دسترسی پیدا کنند. با این حال، این هنوز کافی نیست و سرور DHCP را از نظر امنیتی دچار مشکل می‌کند.

از دیگر معایب این پروتکل، وجود سرور DCHP‌ مزاحم در شبکه است. اگر چنین سروری به شبکه متصل شود، می‌تواند شروع به اختصاص IP به دستگاه‌ها کند. این دستگاه‌ها داده‌ها را با آن به اشتراک خواهند گذاشت و اطلاعاتشان توسط سرور قابل مشاهده خواهد شد. این بدان معناست که هکرها می‌توانند داده‌ها را از این طریق بدزدند. این احتمال هم وجود دارد که یک مجرم سایبری جعل یا کنترل سرور DHCP را در دست بگیرد. در نتیجه، می‌تواند داده‌های خطرناکی را در اختیار کاربران نهایی قرار دهد و آنها را به سمت یک وب‌سایت جعلی هدایت کند.

نصب و راه‌اندازی سرور DHCP روی ویندوز سرور

به عنوان یک مدیر، شما باید یک آدرس IP را برای گره‌های شبکه پیکربندی کنید. معمولا این کار به صورت پیکربندی استاتیک انجام خواهد شد. اما DHCP به شما کمک می‌کند تا اطلاعات را به صورت خودکار و پویا ارائه دهید. این آموزش شامل نصب و پیکربندی DHCP Server در ویندوز با استفاده از روش Server Manager است.

در این بخش مراحل نصب و پیکربندی سرور DHCP در ویندوز سرور را با استفاده از روش Server Manager را با هم پیش می‌بریم.

مرحله 1: استفاده از Server Manager

برای شروع فرایند نصب، باید Server Manager را باز کنید. از منوی شروع، کنسول Server Manager را باز کنید.

سپس روی “Add Roles and Features” در پنجره “Server Manager” کلیک کنید. این کار باعث می‌شود یک پنجره پاپ‌آپ ظاهر شود. در این پنجره روی Next کلیک کنید.

مرحله 2: انتخاب نوع نصب

هنگامی که صفحه زیر نمایش داده می‌شود، گزینه Role-Based or Feature-based installation را انتخاب و بر روی دکمه Next کلیک کنید.

مرحله 3: انتخاب یک سرور برای نصب Role DHCP

سروری که می‌خواهید سرورDHCP بر رویش نصب شود را از لیست موجود انتخاب کنید. پس از انتخاب دستگاه سرور که Hosts your DHCP server، روی Next کلیک کنید.

مرحله 4: انتخاب نقش‌های سرور

در این مرحله از پیکربندی سرور DHCP در ویندوز، باید نقش‌های سرور را انتخاب کنید.

هنگامی که گزینه مدنظر را انتخاب می‌کنید، یک پنجره پاپ‌آپ ظاهر می‌شود و از شما می‌خواهد ویژگی‌های مورد نیاز سرور DHCP را اضافه کنید. اگر می‌خواهید ابزارهای مدیریت DHCP را همراه با نقشDHCP اضافه کنید، تیک Include Management Tools را بزنید. سپس روی Add Features و سپس روی دکمه Next کلیک کنید.

مرحله 5: انتخاب سرور DHCP

در سرور DHCP، روی Next کلیک کنید و ادامه دهید.

مرحله 6: کسب اطمینان از وجود نام سرور نصب

شما به اتمام پیکربندی سرور DHCP در ویندوز نزدیک شده‌اید. در این مرحله، مطمئن شوید که سرور DHCP و نام‌های دیگر در لیست وجود دارند. سپس روی “Install” کلیک کنید. هنگامی که همه چیز با موفقیت نصب شد، روی “Close” کلیک کنید. حالا سرور DHCP شما بالا می‌آید و اجرا خواهد شد.

حالا بیایید فرایند پیکربندی پس از نصب و پیاده‌سازی DHCP را شروع کنیم.

مرحله 7: انجام پیکربندی‌های پس از نصب

در حال حاضر، فرایند نصب تکمیل شده است. شما آماده شروع پیکربندی سرور DHCP در ویندوز هستید. هنگام باز کردن Server Manager، گزینه DHCP حالا باید در پنجره سمت چپ پنجره نشان داده شود. یک پیام هشدار زرد حاوی کلمات “Configuration required for DHCP Server at…” و لینک “More” باید ظاهر شود.

عبارت “All Server Task Details and Notifications” در یک پنجره جدید ظاهر خواهد شد. شما پیام “Post deployment Configuration” را در زیر آن خواهید دید. در انتهای این پیام، روی “Complete DHCP Configuration” کلیک کنید. به صفحه نصب ویزارد هدایت خواهید شد. سپس روی “Next” کلیک کنید.

سه گزینه در صفحه Wizard به شما ارائه می‌شود. شما می‌توانید با استفاده از اطلاعات مدیر، اطلاعات یک کاربر دیگر و مجوز اکتیو دایرکتوری (AD) ادامه بدهید. اگر سرور شما مستقل است و عضو هیچ دامنه Active Directory نیست، گزینه “Skip AD Authorization” را انتخاب کنید. پس اگر سرور مستقل است، باید با استفاده از اطلاعات ذکر شده درAD تان وارد شوید. پس از اینکه نوع ورود اطلاعاتتان مطمئن شدید، روی “Commit” کلیک کنید. اجازه دهید فرایند تکمیل شود. اگر موفقیت‌آمیز بود، روی “Close” کلیک کنید.

مرحله 8: پیکربندی سرور DHCP

برای ادامه پیکربندی سرور DHCP در ویندوز، به Server Manager بازگردید و “DHCP” را از منوی “Tools” انتخاب کنید. سپس پنجره مربوط به پیکربندی DHCP باز می‌شود.

مرحله 9: انتخاب محدوده جدید

روی فلش کشویی منوی DHCP در سمت چپ کلیک کنید، سپس روی “IPv4” کلیک راست و “New Scope” را انتخاب کنید. یک پنجره ویزاد جدید برای محدوده باز خواهد شد. “Next” را انتخاب کنید.

مرحله 10: نامگذاری محدوده یا اسکوپ

پس از وارد کردن نام و توضیحات محدوده یا Scope‌ جدید، “Next” را انتخاب کنید.

مرحله 11: وارد کردن محدوده آدرس IP

در این مرحله، شما باید محدوده آدرس IP مورد نظر را وارد کنید. برای انجام این کار فیلدهای مربوط به IPs، Length و Subnet Mask را پر کنید. هنگامی که کارتان تمام شد، روی Next کلیک کنید.

مرحله 12: وارد کردن هر IPای که در نظر دارید حذفش کنید.

در این مرحله، شما می‌توانید هر آدرس IPای که می‌خواهید در آینده با تجهیزاتی مثل چاپگر و سایر دستگاه‌ها استفاده شود را وارد کنید.

مرحله 13: مشخص کردن مدت اجاره

یک کامپیوتر یا کلاینت یک آدرس IP به مدت اجاره دریافت می‌کند تا زمانی که سرور DHCP آن را تغییر دهد یا کاربر دوباره وارد سیستم شود و یک آدرس جدید به دستگاهش اختصاص یابد. پس از تنظیم، Next را بزنید.

مرحله 14: موافقت با آپشن‌های DHCP

اگر با آپشن‌های DHCP موافق هستید، روی “Next” کلیک کنید.

مرحله 15: وارد کردن آدرس درگاه پیشفرض

در این مرحله از پیکربندی سرور DHCP در ویندوز، شما باید آدرس درگاه پیشفرضی که در طول مدت اجاره به کلاینت داده می‌شود را وارد کنید. پس از وارد کردن، دکمه “Add” کنارش را بزنید. سپس روی “Next” کلیک کنید.

مرحله 16: ورود نام دامنه و سرورهای DNS

DNS را وارد کنید و “Next” را فشار دهید.

مرحله 17: تکمیل اطلاعات WINS سرورها

این مرحله اختیاری است. اگر می‌خواهید از WINS Server استفاده کنید، اطلاعات مربوط به آن را وارد کنید و سپس روی “Next” کلیک کنید.

مرحله 18: فعالسازی محدوده

اگر می‌خواهید محدوده حالا فعال شود، روی گزینه اول و اگر آن را به موقع دیگری موکول می‌کنید، روی گزینه دوم کلیک کنید. سپس روی “Next” کلیک کنید.

مرحله 19: تکمیل پیکربندی محدوده

پیکربندی سرور DHCP در ویندوز در حال حاضر کامل است. محدوده‌های دیگری برای VLANS که در LAN / Network خود تقسیم کرده‌اید، ایجاد کنید. سپس روترتان را تنظیم کنید تا آدرس‌های IP را از سرور DHCP درخواست کند.

مرحله 20: بررسی فعال بودن محدوده و تنظیم آن

با باز کردن پیکربندی DHCP، بررسی کنید ببینید آیا پیکربندی مربوط به اسکوپ وجود دارد یا خیر. 

مرحله 21. پیکربندی سرور DHCP روی ویندوز

گام بعدی اینست که DHCP Client را تنظیم کنید تا یک دستگاه تحت ویندوز بتواند پس از پیکربندی DHCP Server در سرور، یک آدرس IP را از DHCP Server ویندوز درخواست کند.

سخن آخر

با خواندن این مقاله از سری آموزش‌ها و دوره های شبکه، کاملا می‌دانید که DHCP چیست و چه اهمیتی دارد و چه ایرادات و محاسنی دارد.

همچنین یا تمام مراحل مورد نیاز نصب و پیکربندی سرور DHCP در ویندوز سرور هم آشنا هستید. اگر مراحل فوق را به درستی دنبال کنید، می‌توانید سرور DHCP را بدون هیچ گونه خطایی روی ویندوز پیکربندی کنید. اگر هم نتوانستید، نگران نباشید! می‌توانید از یک متخصص در این زمینه بخواهید تا کمکتان کند.

برخی از سوالات متداول

در این بخش به چند نمونه از سوالات متداول در مورد DHCP‌ پاسخ می‌دهیم.

DHCP توسط چه گروهی به وجود آمده است؟

DHCP توسط Dynamic Host Configuration Working ایجاد شده است.

در چه صورت سرور DHCP در دسترس نخواهد بود؟

سرویس DHCP اغلب زمانی در دسترس نخواهد بود که یک سرور DHCP نتواند آدرس‌های اجاره‌ای را به کلاینت‌ها ارائه دهد. در این وضعیت، سرور ممکن است مجوز استفاده از شبکه را نداشته باشد.