جنگو (Django) یکی از محبوب‌ترین فریمورک‌های توسعه وب با پایتون است که به دلیل سادگی، امنیت بالا و امکانات گسترده‌اش، در میان برنامه‌نویسان وب بسیار پرطرفدار شده است. این فریمورک به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا اپلیکیشن‌های تحت وب را با سرعت بیشتری بسازند و مدیریت کنند، بدون اینکه نگران جزئیات پیچیده‌ای مانند امنیت یا مدیریت پایگاه داده باشند.
در این مقاله، به‌صورت گام‌به‌گام آموزش نصب جنگو را به ساده‌ترین روش ممکن توضیح می‌دهیم. از آماده‌سازی محیط توسعه گرفته تا اجرای اولین پروژه جنگو، تمام مراحل نحوه نصب جنگو به زبانی روان و کاربردی بیان خواهد شد. پس اگر قصد دارید با جنگو کار کنید اما نمی‌دانید از کجا شروع کنید، این راهنمای آموزش نصب جنگو شما را در مسیر درستی قرار خواهد داد.
جنگو چیست و چرا از آن استفاده می‌کنیم؟
جنگو (Django) یک فریمورک متن‌باز و رایگان برای توسعه وب است که بر پایه زبان پایتون ساخته شده است. این فریمورک در سال ۲۰۰۵ معرفی شد و هدف اصلی آن توسعه سریع، امنیت بالا و مقیاس‌پذیری در برنامه‌های تحت وب است. جنگو بر اساس معماری (MVC (Model-View-Controller کار می‌کند که در این فریمورک به صورت (MVT (Model-View-Template پیاده‌سازی شده است.
دلایل زیادی برای انتخاب جنگو وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- توسعه سریع – جنگو دارای ابزارها و ماژول‌های از پیش ساخته‌ای است که باعث می‌شود توسعه وب‌سایت‌ها سریع‌تر انجام شود.
- امنیت بالا – جنگو به‌صورت پیش‌فرض در برابر حملات رایج مانند SQL Injection ،XSS و CSRF مقاوم است و امنیت بالایی را ارائه می‌دهد.
- مقیاس‌پذیری – بسیاری از سایت‌های بزرگ مانند Instagram، Pinterest و Mozilla از جنگو استفاده می‌کنند، زیرا به راحتی می‌توان آن را برای پروژه‌های بزرگ و پیچیده گسترش داد.
- مدیریت خودکار پایگاه داده – جنگو دارای ORM (Object-Relational Mapping) داخلی است که کار با پایگاه داده‌ها را ساده کرده و به شما امکان می‌دهد بدون نوشتن دستورات SQL، داده‌ها را مدیریت کنید.
- پنل مدیریت آماده – جنگو یک پنل مدیریت ادمین داخلی دارد که به شما امکان می‌دهد بدون نیاز به کدنویسی اضافه، داده‌های اپلیکیشن خود را مدیریت کنید.
- جامعه کاربری فعال – جنگو یکی از پرطرفدارترین فریمورک‌های پایتون است و مستندات جامع و پشتیبانی بسیار خوبی دارد.
با توجه به این ویژگی‌ها، جنگو یک گزینه عالی برای توسعه وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های تحت وب محسوب می‌شود و به‌خصوص برای کسانی که با زبان پایتون آشنا هستند، انتخابی ایده‌آل خواهد بود. برای یادگیری این فریم ورک می‌توانید با دوره Django یا دوره پایتون شروع کنید.
پیشنیازهای نصب جنگو
قبل از آموزش نصب جنگو نصب جنگو، باید چند مورد را روی سیستم خود آماده کنید تا فرآیند نصب و اجرای پروژه‌ها بدون مشکل انجام شود. این پیش‌نیازها شامل نصب پایتون، نصب pip، ایجاد محیط مجازی (Virtual Environment) و یک ویرایشگر کد مناسب است. در ادامه، هرکدام را جداگانه توضیح می‌دهیم.
اگر می‌خواهید با «آموزش جنگو پایتون را از کجا شروع کنیم؟» شوید، خواندن این مقاله را به شما توصیه می‌کنیم.
نصب پایتون
جنگو بر پایه زبان پایتون ساخته شده است، بنابراین اولین قدم در آموزش نصب جنگو، نصب پایتون روی سیستم شما است. توصیه می‌شود از نسخه‌های ۳.۸ به بعد استفاده کنید، زیرا نسخه‌های جدیدتر ویژگی‌های بهتری ارائه می‌دهند و امنیت بالاتری دارند. برای نصب پایتون، می‌توانید به سایت رسمی آن به آدرس python.org مراجعه کرده و نسخه مناسب سیستم‌عامل خود را دانلود و نصب کنید. بعد از نصب، برای اطمینان از موفقیت‌آمیز بودن آن، دستور زیر را در ترمینال (Command Prompt یا Terminal) اجرا کنید:
یا در برخی سیستم‌ها:
نصب pip
pip ابزار مدیریت پکیج‌های پایتون است که برای نصب جنگو و سایر کتابخانه‌های مورد نیاز استفاده می‌شود. اگر پایتون را به‌درستی نصب کرده باشید، معمولاً pip نیز همراه آن نصب می‌شود. برای بررسی نسخه pip نصب‌شده، می‌توانید از دستور زیر استفاده کنید:
در صورتی که pip نصب نبود یا نیاز به به‌روزرسانی داشت، می‌توانید آن را با دستور زیر آپدیت کنید:
ایجاد محیط مجازی (Virtual Environment)
محیط مجازی (Virtual Environment) به شما کمک می‌کند تا جنگو و سایر پکیج‌های مورد نیاز پروژه را به‌صورت ایزوله و جدا از سایر پروژه‌های پایتونی روی سیستم خود نصب کنید. این کار از ایجاد تداخل بین نسخه‌های مختلف کتابخانه‌ها جلوگیری می‌کند. برای ایجاد یک محیط مجازی، ابتدا به دایرکتوری مورد نظر خود بروید و دستور زیر را اجرا کنید:
سپس برای فعالسازی محیط مجازی در ویندوز، دستور زیر را وارد کنید:
و در لینوکس یا مک:
بعد از فعالسازی، مشاهده می‌کنید که نام محیط مجازی (myenv) در ابتدای خط فرمان ظاهر می‌شود. از این به بعد، هر کتابخانه‌ای که نصب کنید فقط در این محیط مجازی فعال خواهد بود.
بیشتر بخوانید: آموزش جامع ساخت کتابخانه در پایتون
نصب یک ویرایشگر کد مناسب
برای کار با جنگو، داشتن یک ویرایشگر کد مناسب می‌تواند تجربه توسعه را بسیار راحت‌تر کند. پیشنهاد می‌شود از VS Code، PyCharm یا Sublime Text استفاده کنید. VS Code یک گزینه محبوب و رایگان است که افزونه‌های قدرتمندی برای پایتون دارد. اگر از PyCharm استفاده می‌کنید، نسخه Community برای کار با جنگو کاملاً مناسب و رایگان است. پس از نصب، می‌توانید محیط مجازی خود را در ویرایشگر تنظیم کنید تا به‌راحتی پروژه‌های جنگو را توسعه دهید.
بیشتر بخوانید: چک لیست کدنویسی تمیز
مراحل آموزش نصب جنگو زبان ساده
پس از آماده‌سازی پیش‌نیازها، حالا می‌توانیم آموزش نصب جنگو را آغاز کنیم. نحوه نصب جنگو شامل مراحل زیر است:
ایجاد یک پروژه جنگو
برای ایجاد یک پروژه جدید در جنگو، دستور زیر را اجرا کنید:
myproject نام پروژه شما است که می‌توانید آن را به دلخواه تغییر دهید.
بعد از اجرای این دستور، یک پوشه جدید با نام پروژه شما ایجاد می‌شود که شامل فایل‌های زیر است:
- Myproject /
- myproject (دایرکتوری اصلی پروژه)
- manage.py (مدیریت پروژه)
اجرای سرور توسعه جنگو
اکنون می‌توانیم برای اولین بار سرور داخلی جنگو را اجرا کنیم. برای این کار ابتدا وارد پوشه پروژه شده و دستور زیر را اجرا کنید:
اگر همه چیز به‌درستی انجام شده باشد، باید خروجی مشابه زیر را ببینید:
حالا می‌توانید در مرورگر خود آدرس http://127.0.0.1:8000/ را باز کنید و صفحه را باز کنید و صفحه پیش‌فرض جنگو را مشاهده کنید.
ایجاد یک اپلیکیشن در جنگو
در جنگو، پروژه از چندین اپلیکیشن (app) تشکیل می‌شود. برای ایجاد یک اپلیکیشن جدید، دستور زیر را اجرا کنید:
myapp نام اپلیکیشن است که می‌توانید به دلخواه تغییر دهید.
بعد از اجرای این دستور، یک پوشه جدید با ساختار زیر ایجاد می‌شود:
- myapp/
- models.py (مدل‌های پایگاه داده)
- (نمایش صفحات) views.py
- urls.py (مسیریابی)
برای استفاده از این اپلیکیشن در پروژه، باید آن را در settings.py ثبت کنید. فایل settings.py را باز کنید و در بخش INSTALLED_APPS، نام اپلیکیشن را اضافه کنید:
اعمال مهاجرت‌ها (Migrations) در پایگاه داده
جنگو از یک سیستم (ORM (Object-Relational Mapping برای کار با پایگاه داده‌ها استفاده می‌کند. در این مرحله از آموزش نصب جنگو، برای اعمال تنظیمات اولیه پایگاه داده، باید مهاجرت‌ها را اجرا کنیم:
این دستور جداول پیش‌فرض جنگو را در پایگاه داده ایجاد می‌کند.
پس از اجرای موفقیت‌آمیز، پیام‌هایی مشابه زیر نمایش داده می‌شود:
ایجاد یک سوپر یوزر برای پنل مدیریت
جنگو یک پنل مدیریت داخلی دارد که به شما امکان می‌دهد داده‌های سایت را مدیریت کنید. برای دسترسی به این پنل، ابتدا باید یک حساب کاربری Superuser ایجاد کنید:
پس از اجرای این دستور، از شما نام کاربری، ایمیل و رمز عبور خواسته می‌شود.
بعد از ایجاد حساب، می‌توانید پنل مدیریت را با اجرای سرور و رفتن به آدرس زیر مشاهده کنید:
نام کاربری و رمز عبوری که ایجاد کرده‌اید را وارد کنید تا به پنل مدیریت جنگو وارد شوید.
سخن آخر
در این مقاله، با آموزش نصب جنگو به زبان ساده آشنا شدیم و قدم‌به‌قدم فرآیند راه‌اندازی یک پروژه جنگو را بررسی کردیم. ابتدا پیشنیازهای لازم مانند پایتون، pip و محیط مجازی را نصب و راه‌اندازی کردیم. سپس با استفاده از pip، جنگو را نصب کرده و یک پروژه جدید ایجاد کردیم. بعد از آن، سرور توسعه جنگو را اجرا کردیم تا اولین صفحه وب جنگو را مشاهده کنیم. در ادامه، یک اپلیکیشن جدید به پروژه اضافه کردیم، مهاجرت‌های پایگاه داده را انجام دادیم و در نهایت، یک سوپر یوزر برای ورود به پنل مدیریت جنگو ساختیم.
با اجرای این مراحل، شما اکنون یک پروژه جنگو آماده به کار دارید و می‌توانید توسعه وب را با این فریمورک قدرتمند ادامه دهید. از اینجا به بعد می‌توانید مدل‌های داده، مسیرهای URL، قالب‌های HTML و بسیاری از قابلیت‌های دیگر را به پروژه خود اضافه کنید.
اگر قصد دارید بیشتر با جنگو آشنا شوید، می‌توانید کار با مدل‌ها (Models)، ویوها (Views)، تمپلیت‌ها (Templates) و سیستم احراز هویت جنگو را یاد بگیرید تا پروژه‌های پیچیده‌تر و حرفه‌ای‌تری بسازید.
سوالات متداول
در ادامه به چند پرسش متداول درباره آموزش نصب جنگو پاسخ می‌دهیم:
آیا برای نصب جنگو حتماً باید محیط مجازی ایجاد کنیم؟
خیر، اما توصیه می‌شود برای جلوگیری از تداخل نسخه‌ها و مدیریت بهتر بسته‌ها، از محیط مجازی استفاده کنید.
چگونه می‌توانم بررسی کنم که جنگو به‌درستی نصب شده است؟
با اجرای دستور زیر در ترمینال:
چرا هنگام اجرای django-admin startproject خطا دریافت می‌کنم؟
ممکن است جنگو در محیط مجازی نصب نشده باشد. ابتدا مطمئن شوید که محیط مجازی فعال است.
چگونه سرور توسعه را متوقف کنم؟
برای متوقف کردن سرور توسعه جنگو، کلیدهای CTRL + C را در ترمینال فشار دهید.
آیا جنگو روی همه سیستم‌عامل‌ها قابل نصب است؟
بله، جنگو روی ویندوز، لینوکس و macOS بدون مشکل قابل نصب و اجرا است.
