در دنیای امروز مفاهم جدیدی در حوزه اینترنت و فناوری اطلاعات مطرح می‌شود که برای بسیاری از افراد جدید و ناآشنا است. آشنایی و آگاهی نسبت به این مفاهیم باعث می‌شود که در جایگاه تولید کننده یا مصرف کننده از سواد دیجیتالی کافی برخوردار بوده و بر این اساس بتوانیم بهترین محصول یا خدمت را برای عرضه یا مصرف انتخاب کنیم. یکی از مفاهیمی که این روزها افراد بیشتر از گذشته با آن درگیر هستند، تجربه کاربری یا UX است. این که UX چیست و چه ویژگی‌هایی دارد به قدری مهم است که می‌تواند موفقیت آینده یک برند را که محصول یا خدمتی ارائه می‌کند، تحت تأثیر قرار دهد. با این مطلب از بلاگ آموزشگاه مهندسی کندو همراه باشید.
تجربه کاربری یا UX چیست؟
تجربه کاربری یا User Experience که به اختصار UX نامیده می‌شود، به تجربه کاربران در خصوص استفاده از یک محصول یا خدمت اشاره دارد که به صورت تخصصی مورد بررسی قرار می‌گیرد. به بین ساده‌تر در پاسخ به این سوال که UX باید گفت که اثر یا تأثیری است که از یک محصول یا خدمت در ذهن کاربر باقی می‌ماند. زمانی که این اصطلاح را می‌شنوید شاید این ذهنیت وجود داشته باشد که این مفهوم مختص به دنیای دیجیتال و فناوری اطلاعات است اما اینگونه نبوده و تجربه کاربری در ساده‌ترین امور و کارها در زندگی انسان نقش دارد.
به عنوان مثال زمانی که یک فرد وارد یک باشگاه یا مجموعه ورزشی می‌شود، موارد مختلفی مانند رفتار کارکنان، تعداد و نوع دستگاه‌ها، امکانات رفاهی، هزینه، کیفیت خدمات و غیره وجود دارد که می‌توان تجربه و حس خوب کاربر را تحت تأثیر قرار دهند. در واقع تجربه و رضایت یک کاربر یا مشتری از یک محصول یا خدمت تنها به محصولات دیجیتال و این حوزه محدود نمی‌شود؛ اما با توجه به اهمیت فضای اینترنت در توسعه کسب و کارهای امروزی، این مفهوم بیشتر در این حوزه مطرح شده و از اهمیت زیادی برخوردار است.
ویژگی‌های یک محصول با تجربه کاربری خوب چیست؟
مدل‌های مختلفی برای تجربه کاربری ارائه شده که یکی از این مدل‌ها، به نام مدل لانه زنبوری یا شانه عسلی (UX Honeycomb) شناخته می‌شود. این مدل که توسط فردی به نام پیتر مورویل ارائه شده، بیان می‌کند که جنبه‌ها و عناصر تشکیل دهنده UX چیست و به بیان ساده‌تر یک محصول برای فراهم کردن تجربه کاربری خوب باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد.
بر اساس این مدل یک محصول یا خدمت برای ارائه تجربه کاربری خوب باید دارای 7 ویژگی باشد؛ به بیان دیگر در صورتی که این ویژگی‌ها در طراحی یک محصول لحاظ شود، می‌تواند تجربه کاربری عالی ایجاد کند. ویژگی‌های یک محصول با عالی‌ترین سطح UX چیست؟ محصول دارای تجربه کاربری خوب باید ویژگی‌ها زیر را دارا باشد.
قابل استفاده (Useable) باشد
اگر این سوال مطرح شود که یکی از اساسی‌ترین نیازهای UX چیست در پاسخ باید گفت که قابل استفاده باشد و کاربران بتوانند از آن برای کارهایی که برنامه‌ریزی شده استفاده کنند. در صورتی که کاربران نتوانند از یک محصول استفاده کنند تجربه کاربری خوبی ارائه نمی‌شود. چنانچه یک کاربر نتواند با یک محصول به راحت کار کند و کار کردن با آن پیچیده باشد، نشان دهنده این است که طراح در قابل استفاده بودن آن عملکرد ضعیفی داشته است.
برای طراحی تجربه کاربری درست و حسابی، باید توانایی مدیریت صفحه و تغییر استایل صفحه را هم داشته باشید. آموزش html css و آموزش جاوا اسکریپت کندو می‌تواند در این مسیر به شما کمک کند.
قابل کشف (Findable) باشد
یکی دیگر از موارد مهم که در تجربه کاربری تأثیر دارد، پیدا کردن اطلاعات مورد نیاز در مورد یک محصول است. قابل درک بودن منوی موجود در وب‌سایت یا قرار رفتن نوار جستجو در موقعیتی که کاربر فکر می‌کند یا حتی راحتی پیدا کردن دکمه ثبت نام سایت از مواردی هستند که بر روی تجربه کاربری تأثیر دارند.
اما تأثیر این موارد بر UX چیست؟ اگر یک کاربر مجبور باشد بیش از حد دنبال چیزی بگردد، این موضوع نشان می‌دهد که تجربه کاربری سایت، محصول یا خدمت مشکل باشد. در حقیقت عملکردها، محصولات، مطالب و هر چیزی که توسط یک محصول ارائه می‌شود باید قابلیت کشف ساده‌ای برای کاربران داشته باشند.
برای اینکه بتوانید این ویژگی را در محصول یا خدمت رعایت کنید باید از گنجاندن امکانات و قابلیت‌های اضافی در طراحی محصولات جلوگیری کنید تا این امکان برای کاربران فراهم باشد که بتوانند فرایندهای اصلی موجود در محصول را پیدا کنند.
مفید (Useful) باشد
بسیاری از محصولات وجود دارند که طراحی زیبا و همچنین کاربرد آسانی دارند اما نمی‌توانند به رفع نیاز کاربر کمک کنند. کاربران برای محصولی که نیازی از آن‌ها را رفع نمی‌کند اهمیت نداده و برای آن وقت صرف نمی‌کنند. پس اگر این سوال مطرح شد که یکی از عناصر مهم UX چیست، می‌توان گفت که کارآمدی یا مفید بودن محصول است.
مطلوب (Desirable) باشد
تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که اگر طراحی یک محصول قابل درک و لذت‌بخش نباشد، چه اتفاقی رخ می‌دهد و تأثیر آن بر UX چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که مفیدترین و کاربردی‌ترین محصولات در صورت که خسته‌کننده بوده و انگیزه‌ای برای استفاده از آن وجود نداشته باشد می‌توانند تجربه کاربری ضعیف ارائه دهند.
بیشتر بخوانید: وبینار آشنایی با طراحی رابط کاربری سایت UI با Figma
ارزشمند (Valuable) باشد
اگر این سوال مطرح شود که یکی از مهم‌ترین اصول طراحی UX چیست می‌توان گفت که طراحی محصول مبتنی بر نیاز کاربران است. در واقع کسب و کارها برای طراحی یک محصول باید همیشه این سوال را از خود بپرسند که محصول آن‌ها قصد دارد چه ارزش پیشنهادی به کاربر ارائه کند تا منجر به این شود که کاربر از آن استفاده کند؟ در صورتی که یک محصول نتواند نوعی ارزش در زندگی کاربر ارائه دهد، این احتمال وجود دارد که برای مدت طولانی توسط آن مورد استفاده قرار نگیرد.
قابل اعتماد (Credible) باشد
یکی از اصول مهم در طراحی UX، اعتبار یک محصول است. در صورتی که یک سایت نتواند اعتماد کاربر را جلب کند، نباید هیچگاه انتظار خرید از این کاربر را داشته باشد.
در دسترس (Accessible) باشد
در صورتی که کاربر پس از ورود به سایت نتواند به مقصد خود برسد، امکان استفاده از خدمات یا محصولات ارائه شده در آن را ندارد. اما اهمیت این موضوع در تجربه کاربری چیست؟ این جنبه از مهم‌ترین مواردی است که به طراحان در هنگام طراحی یک محصول گوشزد می‌شود؛ اینکه در طراحی محصولات، نیازهای کاربران با نیازهای خاص مانند نابینایان، ناشنوایان و غیره را مدنظر قرار دهند. این کار باعث می‌شود که محصول برای طیف وسیع‌تری از کاربران قابل استفاده و در دسترس باشد.
چه مواردی در طراحی تجربه کاربری خوب برای محصولات دیجیتال از اهمیت برخوردار است؟
اگر سوال کنید که مهم‌ترین نکته طراحی UX چیست در پاسخ باید گفت که توجه به تمام ویژگی‌های کاربر است. احساسات، عادات رفتاری، ویژگی‌های شخصیتی مواردی از این دست می‌توانند در آشنایی بیشتر با مدل ذهنی کاربران مؤثر باشند. این آشنایی به نفع دو طرف است زیرا هم محصول و خدمت مورد نظر می‌تواند به درستی عرضه شود و مشتریان بیشتری به همراه داشته باشد و هم این که کاربر از خرید محصول یا خدمت رضایت داشته و نسبت به آن حس خوبی خواهد داشت.
از مهم‌ترین مواردی که ممکن است برای طراحی تجربه کاربری خوب در محصولات دیجیتال مورد توجه قرار بگیرد شامل موارد زیر می‌شود:
- تعیین نقشه سایت با توجه به مدل ذهنی کاربران و پیش‌فرض‌های ذهنی تعریف شده برای آن‌ها
- طراحی رابط کاربری با توجه به مواردی مانند رنگ‌ها، چیدمان کاربردی، ترتیب قرارگیری گزینه‌ها، عناصر انتزاع و غیره
- طراحی و برنامه‌نویسی بخش‌های مختلف سایت یا اپلیکیشن، به صورت کاربرپسند
- محتوای متنی و تصویری شامل مواردی مانند عناوین بخش‌های مختلف، وضوح نوشته‌ها، تصاویر راهنما و غیره
- طراحی بخش‌های استراتژک سایت مانند نحوه ارسال کالا برای مشتری و مواردی از این قبیل به صورت کاربر محور
سخن آخر
تجربه کاربری که به زبان ساده ذهنیتی است که از استفاده از یک محصول یا خدمت در ذهن کاربران ثبت می‌شود یکی از عناصر مهمی است که امروزه در آموزش طراحی سایت و دیجیتال مارکتینگ (دوره آموزش سئو SEO) مورد توجه قرار می‌گیرد. اگر در حوزه دیجیتال اهمیت UX چیست باید گفت که با توجه به افزایش روزافزون فعالیت کسب و کارهای مختلف بر بستر اینترنت که مهم‌ترین ابزارهای آن وب‌سایت‌ها و برنامه‌های مختلف هستند، تجربه کاربری از اهمیت زیادی برخوردار بوده و در موفقیت یک کسب و کار نقش اساسی ایفا می‌کند.
در واقع اگر طراحان سایت‌ها و برنامه‌ها در طراحی محصول خود به نیازهای کاربران توجه ویژه داشته و محصول نهایی را بر اساس مدل‌های ذهنی آن‌ها طراحی کنند، می‌توانند تجربه کاربری عالی ایجاد کرده و از این طریق باعث افزایش مشتریان شوند.
سوالات متداول
تجربه کاربری یا UX چیست؟
به اثر یا تأثیرات ناشی از استفاده از یک محصول که در ذهن کاربران شکل گرفته، تجربه کاربری گفته می‌شود.
اهمیت تجربه کاربری چیست؟
با توجه به افزایش روزافرون فعالیت کسب و کارها به صورت آنلاین، آن‌ها باید استراتژی کاربرپسند داشته باشند که یکی از موارد مهم آن توجه به تجربه کاربری است
آیا تجربه کاربری در سئو نقش دارد؟
در صورتی که یک سایت یا برنامه تجربه کاربری عالی ارائه دهد باعث می‌شود که کاربران به مشتری پر و پا قرص و وفادار تبدیل شده و به صورت دائمی در تعامل باشند که این موضوع می‌تواند باعث بهبود سئو شود.
