یکی از اجزای مهم و جدایی ناپذیر در زبان‌های برنامه‌نویسی، عملگرها (Operators) هستند. این اجزا توانایی دارند که عملیاتی را بر روی مقدار یا عملوند (Operand) خاصی انجام دهند. عملگرها در جاوا اسکریپت و سایر زبان‌های برنامه‌نویسی به منظور انجام یک سری محاسبات ریاضی و منطقی خاص بر روی عملوندها استفاده می‌شوند. به همین منظور در زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت به عنوان یکی از پرکاربردترین زبان‌های برنامه‌نویسی از عملگرهای مختلفی به منظور مقایسه مقادیر، انجام عملیات حسابی و غیره استفاده می‌شود. آشنایی با این عملگرها از اصول مهم و اولیه یادگیری این زبان به حساب می‌آید که در این مقاله از بلاگ آموزشگاه مهندسی کندو قصد داریم به معرفی و بررسی آن‌ها بپردازیم.
عملگر چیست؟
در آموزش برنامه نویسی کامپیوتر، عملگر به اجزایی گفته می‌شود که در این زبان‌های تعریف شده و به طور کلی مانند توابع عمل می‌کنند اما تفاوت‌هایی از نظر نحویی یا معنایی دارند. در هر یک از زبان‌های برنامه‌نویسی معمولا یک مجموعه عملگر به صورت داخلی تعریف شده است و حتی برخی از زبان‌ها به کاربران اجازه می‌دهن تا معانی جدید به این عملگرها اضافه کرده یا حتی یک سری عملگر جدید تعریف کنند.
اگر بخواهیم تعریف ساده‌تری از عملگر ارائه دهیم باید گفت که نمادی هستند که به منظور انجام عملیات بر روی عملوندها مورد استفاده قرار می‌گیرند که این عملیات‌ها می‌توانند ریاضی یا منطقی باشند. عملگرها در جاوا لسکرپت متنوع بوده و برای انجام عملیات‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع عملگرها در جاوا اسکریپت
همانطور که اشاره شده عملگرها در جاوا اسکریپت متنوع بوده و برای انجام عملیات‌های مختلف از آن‌ها استفاده می‌شود. عملگرها در آموزش جاوا اسکریپت به دسته‌بندی‌های مختلف تقسیم‌بندی شده که شامل موارد زیر می‌شود:
- عملگرهای حسابی (Arithmetic Operators)
- عملگرهای مقایسه (Comparison Operators)
- عملگرهای منطقی (Logical Operators)
- عملگرهای انتسابی (Assignment Operators)
- عملگرهای سه‌تایی (Ternary Operators)
- عملگر حذف (Delete Operators)
عملگرهای حسابی در جاوا اسکریپت
یکی از شناخته‌شده‌ترین عملگرها در جاوا اسکریپت هستند که با استفاده از آن‌ها می‌توان بر روی مقادیر عددی عملیات‌های مختلف حسابی انجام داد و یک مقدار عددی را بازگرداند. عملگرهای حسابی زیادی در جاوا اسکریپت وجود دارد که در زیر به برخی از مهم‌ترین عملگرها این دسته اشاره شده است:
- عملگرد جمع در جاوا اسکریپت: دو عملوند عددی را گرفته و مجموع عددی را بازمی‌گرداند و همچنین توانایی اتصال دو رشته عدد را نیز دارد. سینتکس این عملگر به صورت a+b است.
- عملگرد تفریق در جاوا اسکریپت: دو عملوند عددی را گرفته و اختلاف عددی را بازمی‌گرداند سینتکس این عملگر به صورت a-b است.
- عملگرد ضرب در جاوا اسکریپت: دو عملوند عددی را گرفته و آن‌ها را در هم ضرب کرده و مقدار عددی آن را باز می‌گرداند. سینتکس این عملگر به صورت a*b است.
- عملگرد تقسیم در جاوا اسکریپت: دو عملوند عددی را گرفته و با انجام عمل تقسییم بر روی آن‌ها مقدار عددی آن را بازمی‌گرداند. سینتکس این عملگر به صورت a/b است.
- عملگرد باقیمانده در جاوا اسکریپت: دو عملوند عددی را گرفته و مقدار باقیمانده از تقسیم دو عدد را بازمی‌گرداند. سینتکس این عملگر به صورت a%b است.
- عملگرد توان در جاوا اسکریپت: دو عملوند عددی را گرفته یکی از این عملوندها را به توان دیگری می‌رساند و مقدار عددی آن را بازمی‌گرداند. سینتکس این عملگر به صورت a**b است.
عملگر انتسابی در جاوا اسکریپت
نوع دیگر از عملگرها در جاوا اسکریپت است که با نشان (=) شناخته می‌شود. در واقع با استفاده از این عملگر می‌توان مقدار عملوند سمت راست را به عملوند سمت چپ اختصاص داد. به این معنی که اگر a=b باشد، مقدار b را به a اختصاص می‌دهد. عملگر انتسابی ساده در جاوا اسکریپت به منظور تخصیص یک مقدار به یک متغیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از عملگرد انتسابی می‌توان به منظور اختصاص یک مقدار واحد به چندین متغیر یا مکان نیز استفاده کرد که سینتکس آن به صورت data=value است.
عملگرهای انتسابی در انواع مختلفی وجود دارند که در جدول زیر می‌توان مشاهده کرد:
| نام عملگر | نشانی اختصاری | نشانی اصلی و مفهوم عملگر |
| عملگر انتسابی جمع | a+=b | a=a+b |
| عملگر انتسابی تفریق | a-=b | a=a-b |
| عملگر انتسابی ضرب | a*=b | a=a*b |
| عملگر انتسابی تقسیم | a/=b | a=a/b |
| عملگر انتسابی باقی مانده | a%=b | a=a%b |
| عملگر انتسابی توان | a**=b | a=a**b |
| عملگر انتسابی شیفت به چپ | a<<=b | a=a<<b |
| عملگر انتسابی شیفت به راست | a>>=b | a=a>>b |
| عملگر انتسابی AND | a&=b | a=a&b |
| عملگر انتسابی OR | a|=b | a=a | b |
| عملگر انتسابی XOR | a^=b | a=a^b |
عملگرهای مقایسه‌ای در جاوا اسکریپت
دسته دیگر عملگرها در جاوا اسکریپت با عنوان عملگرهای مقایسه‌ای شناخته می‌شوند که در بین عملگرهای این زبان برنامه‌نوسی معمولا به منظور انجام عملیات منطقی مورد استفاده قرار می‌گیرند که می‌توانند برابری یا عدم برابری بین مقادیر را تعیین کنند. از این عملگرها در جاوا اسکریپت به منظور انجام یک سری محاسبات ریاضی و منطقی خاص بر روی عملوندها استفاده می‌شود.
یکی از ویژگی‌های جاوا اسکریپت مانند زبان‌های C، زبان c++، زبان جاوا (دوره Java SE programming) و پایتون این است که می‌توان از عملیات مقاییسه پشتیبانی کند. عملگرهای مقایسه در عبارات منطقی به منظور تعیین برابری یا عدم برابری آن‌ها در متغیرها یا مقادیر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به طور کلی عملگرهای مقایسه‌ای مختلفی در جاوا اسکریپت وجود دارد که آن‌ها را می‌توان در دو دسته زیر تقسیم‌بندی کرد:
- عملگرهای برابری: از این عملگرها در جاوا اسکریپت به منظور مقایسه برابری دو عملوند استفاده می‌شود. در صورت استفاده از این عملگر اگر دو عملوند برابر باشند شرط درست بوده و در غیر این صورت شرط نادرست خواهد بود.
- عملگرهای رابطه‌ای: نوعی از عملگرها هستند که دو عملوند را با یکدیگر مقایسه می‌کنند.
عملگرهای بیتی جاوا اسکریپت
در جاوا اسکریپت مانند زبان‌های C، C++، Java و پایتون (آموزش پایتون) و سایر زبان‌ها، پشتیبانی از عملیات بیتی انجام می‌شود. در زبان جاوا اسکریپت یک عدد می‌توانند به عنوان یک عدد ممیز شناور 64 بیتی ذخیره شود اما تنها اعداد باینری 32 بیتی هستند که امکان انجام عملیات بیتی روی آن‌ها وجود دارد.
به عبارت ساده‌تر در جاوا اسکریپت برا انجام عملیات بیتی، عدد ابتدا به یک عدد 32 بیتی تبدیل شده و سپس عملیات انجام می‌شود اما نتیجه عملیات به صورت یک عدد 64 بیتی بازگردانده می‌شود. از مهم‌ترین عملگرهای بیتی در جاوا اسکریپت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عملگر بیتی AND (&)
- عملگر بیتی OR (|)
- عملگر بیتی XOR (^)
- عملگر بیتی NOT (~)
- عملگر باینری شیف به چپ (<<)
- عملگر باینری شیفت به راست (>>)
- عملگر Right Shift (>>>)
عملگر حذف در جاوا اسکریپت چیست؟
یکی از عملگرها در جاوا اسکریپت است که به منظور حذف ویژگی‌های شیء جاوا اسکریپت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بین عملگرهای مختلف در این زبان برنامه‌نویسی، عملگر حذف کمتر شناخته شده است. در جاوا اسکریپت می‌توان از متدهای Pop،Shift و Slice برای حذف یک عنصر از آرایه استفاده کرد اما به این دلیل که جفت کلید-مقدار در یک شیء وجود دارد، عملیات حذف پیچیده شده و در این شرایط بهترین کار استفاده از عملگرهای حذف است.
نکته مهم در مورد عملگرهای حذف در جاوا اسکریپت این است که این عملگرها فقط روی اشیاء عملیات انجام داده و بر روی متغیرها یا توابع کارایی ندارند.
بیشتر بخوانید: مقایسه سه عملگر IN و Exists و Join
سخن آخر
زبان جاوا اسکریپت به عنوان یکی از بهترین و پرکاربردترین زبان‌های برنامه‌نویسی در دنیا شناخته می‌شود که از اجزایی مختلفی تشکیل شده است. یکی از اجزای مهم و اصلی در این زبان برنامه‌نویسی، عملگرها هستند. عملگرها در جاوا اسکریپت به نمادهایی گفته می‌شود که به منظور انجام عملیات‌های مختلف بر روی عملوند مورد استفاده قرار می‌گیرند. این عملگرها متنوع بوده و هر کدام کاربرد خاصی در این زبان برنامه‌نویسی دارند.
با توجه به اینکه بخش مهمی از این زبان مربوط به عملگرها و کارایی آن‌ها می‌شود، شناخت آن‌ها و درک مفهوم و کاربرد هر کدام از اهمیت زیادی در یادگیری زبان جاوا اسکریپت برخوردار است.
سوالات متداول
عملگر چیست؟
نمادهایی در زبان برنامه‌نویسی هستند که با استفاده از آن‌ها امکان انجام عملیات‌های مختلف حسابی و منطقی بر روی عملوندها وجود دارد.
انواع عملگرها در جاوا اسکریپت کدامند؟
عملگرهای حسابی، مقایسه‌ای، انتسابی، منطقی، سه‌تایی و حذف جزو مهم‌ترین و اصلی‌ترین عملگرها در زبان جاوا اسکریپت هستند.
عملگر انتسابی در جاوا اسکریپت چیست؟
عملگری است که با نشان = شناخته می‌شود و در آن می‌توان مقدار عملوند در سمت راست رابطه را به عملوند سمت چپ اختصاص داد.
